-
Wat niet kan worden aangeraakt
Tekst voor Elisa Verkoelen, ter gelegenheidvan Borderland Residencies 2023
-
Het maken van een linosnede is de wereld op zijn kop zetten. Je moet andersom denken, want in tegenstelling tot de tekening die je maakt met een potlood of pen waarbij je inkt of grafiet toevoegt aan het papier, moet je datgene dat je zwart op papier wil hebben juist niet aanraken tijdens het maken van de drukplaat. Al je aandacht gaat uit naar het wegsnijden van de vlakken en lijnen die wit moeten blijven in de uiteindelijke print, je focust op leegte. Het is de poëzie van de linosnede; de leegte maakt zichtbaar wat je niet hebt aangeraakt.
.
De prints die Elisa Verkoelen maakte naar aanleiding van haar verblijf bij Hausmuseum in het najaar van 2022 gaan nog een stap verder. Haar ervaringen in de regio rondom de bruinkoolgroeve van Garzweiler deden haar besluiten om niks toe te voegen aan de uiteindelijke tekening. Het relief van de linosnede echode de groeven in het mijnlandschap, het snijden in de ondergrond leek synoniem met de machinale schrapers en gravers die hele dorpen van de aardbodem deden verdwijnen. Ze drukte de linosnedes zonder inkt in speciaal geprepareerd papier, waardoor het relief van de tekening achterbleef in het papier. Het leidt tot werken die van een afstand op een leeg wit vel papier lijken, en pas van dichterbij hun geheim prijsgeven. Het is als herinnering die weer bovenkomt, een verloren dorp dat opdoemt uit de mist, littekens die langzaam helen maar altijd zichtbaar blijven..
Door een werk te maken waar Elisa geen materialen toevoegt, maar alleen het papier tot in haar vezels oprekt, creëert ze een papieren hommage aan het Hausmuseum van Inge Broska. Het Hausmuseum draait in essentie om hetzelfde principe. Het voegt niks toe, maar laat alleen maar zien wat achterbleef: de voorwerpen die bewoners achterlieten toen ze gedwongen hun dorp moesten verlaten. Misschien is het Hausmuseum zelf wel als de drukplaat van een linosnede. In alles wat werd weggesneden in dit landschap en de leegte die dit achterliet toont het Hausmuseum wat niet werd aangeraakt door het mijngeweld omdat men het niet aanraken kon: de herinneringen, de verhalen en de kracht van verbeelding..