Joep Vossebeld ©

  1. Sinds 2020 werk ik als curator voor Odapark, centrum voor hedendaagse kunst in Venray. Hieronder een selectie van de projecten die ik daar de afgelopen jaren initieerde.

  2. 'Tussen de lakens dromen mensen'

    Ans Houben

    17 november 2024 – 5 januari 2025 |  Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Ans Houben overleed in augustus 2023, na een niet te stuiten fatale ziekte. Het tijdstip van overlijden was, na lang aarzelen en veel gesprekken, zorgvuldig door haar gekozen: “Wie het mooie in het leven lief heeft, schuwt verdere aftakeling.” 

    Een groot deel van haar leven heeft Ans met veel passie en toewijding een uitgebreid oeuvre aan kunstwerken gerealiseerd. In de maanden voorafgaand aan haar heengaan was ze dan ook druk met de vraag wat er na haar overlijden met haar kunst moest gebeuren; een vraag waar vermoedelijk veel kunstenaars door gekweld worden. Uiteindelijk verheugde ze zich op een laatste tentoonstelling. Ze hoopte dat veel mensen bij die gelegenheid een werk van haar zouden meenemen, om het zo een tweede leven te gunnen. Een groep van vrienden en familie initieert deze presentatie als postuum eerbetoon aan Ans en haar kunstenaarschap. 

    In haar kunstzinnige oase kon Ans uiting geven aan haar diepste verdriet: haar onvrijwillige kinderloosheid. Het onvervulde verlangen naar een eigen kind en haar hunkering naar het moederschap vormt een centraal thema in haar schetsen en schilderwerken. In een interview zei ze ooit: “Mijn thema’s zijn: zwangere vrouwen en ongeboren kinderen, nieuw leven, moeder en kind, groei, bloei en verval”. Ze zou heel graag door het moederschap het leven doorgegeven hebben. Echt geluk vond Ans in de relatie met haar in 2019 overleden zielsverwant Don.

    Een omvangrijke stroom aan werken, soms keurig ingelijst soms op een slordig passe-partout, vormt het levenswerk van Ans Houben. Ze experimenteerde met diverse technieken; gewassen inkt en monotype waren daarbij favoriet, evenals grafische technieken. Ze schilderde op diverse ondergronden en nam haar werk herhaaldelijk weer opnieuw onderhanden. Ze was enthousiast over waterverven op Chinees rijstpapier en theepapier uit Nepal, aangetrokken door de kwetsbaarheid van de ondergrond. Ook heeft ze een tijdlang op beddenlakens geschilderd. 

    Ans had een moeilijk te stillen behoefte aan erkenning en bevestiging, ze  wilde gezien en gehoord worden. Daardoor kwam ze vaker in conflict met zichzelf en haar omgeving. Middels haar creatieve talenten vond Ans datgene waar ze in het “gewone leven” naar zocht maar vaak niet vond: vrede, evenwicht en harmonie.

    .

    Colofon

    .
    Samenstelling: 
    Geert Derks, Wil Friesen, Jacqueline Hanssen, Leen Raedts-Houben, Corry Vergeldt | Organisatie en begeleiding: Hester van Tongerlo en Joep Vossebeld | Ontwerp: Inge Korten | Foto's: Wil Friesen
    fi




  3. Een klein groot wonder: de vele gezichten van de koppoter

    Ignace Schretlen

    29 september 2024 – 5 januari 2025 |  Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    De eerste krabbels van een peuter zijn nauwelijks te onderscheiden van die van een chimpansee. Vanaf de cirkel gaat het kind echter zijn eigen weg. Met een paar streepjes en stippen erbij ontstaat op meestal driejarige leeftijd de koppoter: de eerste mensfiguur. Een klein groot wonder is geschied!

    We zijn ons er nauwelijks van bewust maar koppoters komen overal voor: in reclames verleiden ze ons, in strips en cartoons moeten wij erom lachen, en in games worden het monsters. Vanaf de Middeleeuwen tot nu toe laten kunstenaars zich inspireren door koppoters maar de geschiedenis gaat veel verder terug. De enige koppoters die écht bestaan in de natuur zijn… cephalopoda (koppotigen) oftewel inktvissen.

    Kunstenaar, auteur en voormalig huisarts Ignace Schretlen raakte meer dan drie decennia geleden in de ban van koppoters, toen hij bij kinderen en mensapen onderzoek deed naar de bron van creativiteit. Zijn belangstelling voor koppoters leidde tot een grote collectie, die nu voor de eerste keer in het Odapark wordt geëxposeerd.

    In de tentoonstelling wordt het ontstaan van koppoters bij kinderen getoond. De vele gezichten van koppoters komen tot uiting in kunst (o.a. Joan Miró, Horst Antes, James Rizzi, Klaus van de Locht, Yvon Taillandier en Oswald Tschirtner), designers (o.a. Poul Pava en Alessi), strips/cartoons en talrijke andere uitingen op cultureel en literair gebied.

     

    .

    Colofon

    .
    Samenstelling:
    Ignace Schretlen, Hester van Tongerlo en Joep Vossebeld   Ontwerp: Inge Korten | Foto's: Moniek op den Camp en Dieuwertje Bravenboer
    fi



  4. I STILL BELIEVE

    Morena Bamberger

    10 december 2023 – 3 maart 2024 |  Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Morena Bamberger (Roermond, 1994) toont in Odapark drie nieuwe installaties. Morena is van kinds af aan gevoelig voor de mystieke en intuïtieve kanten van het bestaan. Over onze alledaagse werkelijkheid ligt een onzichtbare sluier van energie die Morena kan zien. “Als kind liep ik door het bos en zag ik licht rond bomen en planten. Ik zag lichtsporen waar dieren gelopen hadden en kon daardoor aanwijzen waar ze verstopt zaten: meestal had ikgelopen hadden en kon daardoor aanwijzen waar ze verstopt zaten: meestal had ik gelijk. Als je dat tegen de gemiddelde westerling vertelt verklaren ze je voor gek, maar ik blijf erbij dat ik het zo ervaar.” Soms wordt Morena overvallen door dit soort sensaties, maar wanneer ze deze ervaringen zelf kan oproepen is het prachtig. Het maken van installaties die alle zintuigen prikkelen is voor haar de enige manier om anderen de realiteit te laten beleven zoals zij doet. Haar beeldende werk vormt een portaal waarmee ze het publiek de energetische sferen kan tonen die voor velen onbekend zijn. “Verborgen energieën zijn er altijd, maar je moet ze kunnen waarnemen.”

    Wanneer ze haar ogen sluit, komt Bamberger in een meditatieve staat. Zo verbindt ze zich met iets dat groter is dan haarzelf, wat ze niet kan begrijpen, maar waar ze op kan vertrouwen. “Ik heb mezelf verdiept in deze innerlijke reizen en maak zo een beweging naar binnen toe.” Ze komt in deze staat van trance los van haar lichaam en betreedt een dimensie van energie. Zo’n astrale reis is voor Morena zeer visueel: ze beweegt door een universum vol kleuren en visuele sensaties. Wanneer ze ontwaakt vertaalt ze haar ervaringen in multizintuigelijke installaties, schilderijen, video’s en sculpturen. “Ik kan het niet forceren. Als het vloeit dan maak ik het, anders laat ik het liggen.” Het maakproces moet gestuurd blijven door intuïtie. “Ik wil mensen het gevoel geven dat ze niet naar een schilderij kijken, maar dat ze erin stappen. Voor mij moet het voelbaar zijn.”

    .

    Er verschenen een aantal mooie recensies over deze tentoonstelling. Onder andere bij Mister Motley, NRC, 1Limburg en De Limburger.

    .

    Colofon

    .
    Samenstelling:
    Morena Bamberger, Hester van Tongerlo en Joep Vossebeld Tekst Manus Groenen | Ontwerp: Inge Korten | Foto's: Moniek op den Camp en Tobias Heemels
    . fi

  5. I WANT TO BREAK FREE!

    KunstWerkPlaats feat. Eleni Kamma

    13 november 2022 – 26 februari 2023 |  Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Voor deze tentoonstelling werkte Eleni Kamma (Athene, 1973) ruim een jaar lang samen met de deelnemers van KunstWerkPlaats Venray, een creatieve dagbesteding voor mensen met psychische of lichamelijke kwetsbaarheid. Eleni ging in maandelijkse sessies met de deelnemers van KunstWerkPlaats in gesprek over onderwerpen als vrijheid, je durven uitspreken en hoe kunst kan helpen om voor jezelf een plek te vinden in de wereld. Onderwerpen die ze vervolgens verwerkten in hun kunst. In de tentoonstelling I WANT TO BREAK FREE! laten de kunstenaars je kennismaken met hun aanstekelijke creativiteit, ideeën, humor en artistieke vakmanschap.

    .

    De kunstwerken, te zien in een tentoonstellingsontwerp van Aslı Çiçek, raken echter ook aan persoonlijke thema’s: omgaan met ziekte en mentale gezondheid, het je ergens wel of niet thuis voelen, onvervulde dromen en wensen. I WANT TO BREAK FREE! is daarmee ook een oproep voor meer openheid over mentale problemen en het tonen van kwetsbaarheid aan elkaar.

    .

    Met bijdrages van

    Ingrid Achten, Joke Zwiers, Katrien van Pelt, Ans Houben, Elke Schwahn, Irene Simons, Karin Bonants, Annette Aerts, Nicole van Skipp, Renate, Petra, BarT, Mona, Monique, Nura, Ria, Antal, Marion, Ptje, Jet, Marieke, Fons, Henk, Jan, Door, Tineke, Paul, Antonet, Jeanne, Mieke, Hans en Eleni.

  6. ZiNZiN

    Petra Laaper en Mat van der Heijden

    3 april 2022 – 12 juni 2022 | Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    ‘ZiN is een mooi woord, de Z en de N zijn een variatie op dezelfde beweging. Ook de klank voelt lekker: ZiNNNNN. ZIN gaat natuurlijk over tekst, een rij woorden achter elkaar. Maar ook over er ZiN in hebben, het brengt iets optimistisch. ZiN voelt zonnig. En tegelijkertijd relativeert het alles wat we doen: Wat is de ZiN van ons leven? ZiNZiN. Het voelt prettig om dit woord te verdubbelen. Niet persè vanwege twee kunstenaars, of vanwege twee keer zoveel ZiN erin. ZiNZiN is een nieuw woord, het brengt ritme en verschillende ingangen. ZiNNNZiNNN.’
     
    Petra Laaper en Mat van der Heijden werken in ZiNZiN voor het eerst samen. Ze vinden zich in een wederzijdse waardering voor elkaars werk. De schoonheid en troost die er te vinden is in het leven van alledag, komt in deze tentoonstelling tot uiting in een web van woorden en beelden. ZiNZiN gaat over het weghalen van alle franjes, over eenvoud en over dingen opnieuw willen leren. Een tentoonstelling met verstilde poëzie, patronen en gepunnik. En vooruit: ook vol ZiN.
     
    Klik hier voor het zaalboekje van de tentoonstelling. 
  7. VOOR JONG EN OUD

    Krista Smulders en Michiel Ubels

    23 juli 2021 - 31 oktober 2021 | Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Wat maakt een relatie tot een goede relatie? Is het vertrouwdheid, of juist spanning? Is het geborgenheid of de vrijheid om volledig jezelf te zijn? In hun nieuwste film ‘Intiem en Anoniem’ zitten Krista Smulders en Michiel Ubels met hun camera wekenlang op de huid van een verliefd stel. Intieme scènes en odes aan de liefde worden afgewisseld met zwijgende maaltijden en rituele ruzies. De relatie ontvouwd zich als een opeenstapeling van onlogische keuzes, ongemakkelijke confrontaties, rooskleurige verwachtingen en dankbare herinneringen. Wat begon als een ontwapenend portret van een onbekend verliefd koppel, veranderde voor de filmmakers en geliefden Krista en Michiel langzaam in een confronterende spiegel voor hun eigen relatie.


  8. HET LAATSTE AVONDMAAL

    Tentoonstelling in twaalf kijkvensters in het centrum van Venray
    3 april 2021 – 1 juni 2021

    Iets alledaags als ‘samen eten’ blijkt plots niet meer vanzelfsprekend. Wanneer zaten wij voor het laatst samen met familie of vrienden aan tafel? Wie van ons vermoedde toen dat het voor lange tijd de laatste keer zou zijn?

    Het bekendste laatste diner uit de afgelopen tweeduizend jaar is ongetwijfeld ‘Het Laatste Avondmaal’. Een vriendenclub die samen aan tafel zit, de meesten van hen hebben geen idee van het onheil dat wacht. Jezus kondigt niet alleen zijn dood aan, maar ook dat een van de tafelgenoten hem zal verraden. De maaltijd werd een symbool voor verraad en lijden, maar ook voor vriendschap en het nieuwe begin.

    Curator Ben van Kollenburg en ik verzamelden een aantal hedendaagse interpretaties van het Laatste Avondmaal: Een tafel met alleen maar Judassen of een stel gieren die een feestdis komen verstoren. Maar ook het laatste ontbijt van de dochter voordat ze definitief het ouderlijk huis verlaat of een verzameling keukenapparaten die tevergeefs in de kast staat, wachtend op de eerstvolgende keer dat onze vrienden weer komen eten. Odapark nodigt u aan tafel voor een wandeling langs twaalf kijkvensters, verspreid over acht adressen in Venray. Zie hoe een etentje van een groep vrienden eeuwen later nog altijd tot de verbeelding spreekt.

    Met werken van: Bert Staal & Matty Christensen, Birgitta Sundström Jansdotter, De Vrienden van Job (Rinke Nijburg & Wout Herfkens), Greta Alfaro, Har van der Put, Ignace Schretlen, Linda Verkaaik, Maria Kapteijns, Matijs van de Kerkhof, Meg Mercx, Stijn Peeters, Vincent Bijleveld, Wim Moorman

  9. Keeping up with the Joneses

    Elke Lutgerink, Chantal Le Doux & Keetje Mans

    1 november 2020 - 21 februari 2021 | Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Keeping up with the Joneses is een samenwerking van Chantal Le DouxElke Lutgerink en Keetje Mans: drie kunstenaars die elkaar al jaren kennen. Ze bezoeken elkaars atelier, bekritiseren elkaars werk en wisselen ideeën uit. Een artistieke verwantschap die leidde tot vriendschap, maar nog niet eerder tot een gezamenlijke tentoonstelling. Een drietal dat met gemak van de gebruikelijke labels kan worden voorzien:

    Drie Vrouwelijke Schilders. Intiem en Schilderachtig. Dromerig en Monumentaal. Kunstenaressen. Duister en Feeëriek. Huiselijk. Vakkundig.

    Maar is het nodig om hen op deze manier te framen? Kunst en identiteit lijken steeds meer samen te vallen, wie je bent is wat je maakt. Is identiteit daarmee een artistieke prestatie? Moeten we hun levenswandel en biografie kennen om hun werk te kunnen waarderen?

    Voor deze tentoonstelling proberen Chantal, Elke en Keetje hun publieke identiteit en alle bijbehorende bagage los te laten. Het is al moeilijk genoeg om je masker even te laten zakken voor twee vrienden, toch willen ze de bezoeker daar ook deel van laten uitmaken. Ze nodigen je uit in hun binnenwereld, van ideeën, twijfels en vragen. Een kijkje achter de schermen van een artistieke zoektocht.

  10. Je loopt door mijn hoofd

    Floor Martens, Mike Moonen, Maria Stams & José Fijnaut, Robin Waart

    3 juli - 27 september 2020 Odapark Center for Contemporary Art, Venray

    .

    Veel hotels hebben geen kamer 13, omdat ze deze niet verhuurd krijgen. Gasten zijn bang voor mogelijk ongeluk. Het is een probleem dat praktisch wordt opgelost, nakamer 12 volgt gewoon kamer 14. We passen de telling aan en daarmee bestaat het niet. Simpel. Toch gebeurt er dan iets geks: Je loopt door de gang, op zoek naar je kamer met de sleutel in je hand. Links kamer 9, dan 10, 11, de hoek om, 12, …, 14, 15. Door afwezig te zijn wordt kamer 13 juist de enige kamer die in ieders hoofd zit. Een niet-bestaande kamer waarin niets gebeurt en waar de tijd stilstaat, maar die toch vol gevaar lijkt te zitten en daardoor de hele tijd om aandacht vraagt.
    Misschien wordt het jaar 2020 wel de kamer 13 in ons leven. Een jaar dat knaagt en zeurt, met tijd die tergend voortkruipt, ongeluk dat loert in iedere waterdruppel en ondertussen overal fluitende vogels, alsof er niks aan de hand is. Kijk om je heen en zie dat kamer dertien overal zijn intrek heeft genomen: Cafés die geen café́ meer zijn, OV dat niet langer openbaar is, scholieren zonder school en een stad zonder stadsgeluiden. En dit alles veroorzaakt door iets dat wel er wel is, maar onzichtbaar blijft en juist daarom voortdurend door ons hoofd spookt.
    Misschien wordt 2020 het jaar om over te slaan in onze telling. 2017, 2018, 2019, …., 2021, 2022. Een gezamenlijk coma, dat een collectief gat in ons toekomstig geheugen slaat. Hoe groot of diep dat gat zal zijn is nog niet te peilen. Maar het zal zijn zoals ieder gat, in muren, wegen of begrotingen: De afwezigheid van iets, dat duidelijke aanwezig is.

    In Odapark toonden we in de zomer van 2020 een tentoonstelling waarin deze tegenstrijdigheid in alle werken opborrelde: Aanwezig worden door afwezig te zijn. De persoon die er niet meer is, maar wiens aanwezigheid voelbaar wordt door wat zij achterliet.